Ασκληπιεία Μεγάλα, Ασκληπιεία Επιφανέστατα

• Ανά τετραετία και εννέα ημέρες μετά τα Ίσθμια, γίνονταν στην Επίδαυρο λαμπρές εορτές και αγώνες που η παράδοση έφερνε να έχουν ιδρυθεί από τους Μαχάονα και Ποδαλείριο. Ο Πλάτων τα φέρνει να οργανώνονται κατά τα ολυμπιακά πρότυπα, σε πανελλήνιο επίπεδο, το 480 π.α.χ.χ. Οι αγώνες των Επιφανεστάτων Ασκληπιείων ήταν γυμνικοί και περιελάμβαναν στην αρχή επτά αγωνίσματα (πάλη, ακόντιο, δρόμος, άλμα, δισκοβολία, σφαιροβολία και σφυροβολία) στα οποία αργότερα έγινε πρόσθεση και ιποδρομιών, μουσικών αγώνων («παιανισμών») ραψωδίας και θεάτρου. Οι εορτασμοί ξεκινούσαν από τον βωμό του θεού στην πόλη της Επιδαύρου με πομπή αποτελούμενη από τους επιφανέστερους πολίτες κάθε φυλής, τους διάφορους ιερείς και τους απεσταλμένους από τις αποικίες και τις συμμαχικές πόλεις της Μεγάλης Ελλάδος (Σικελίας), της Ηπείρου, της Ακαρνανίας κ.ά. Στεφανωμένοι όλοι με φύλλα δάφνης και ελαιόδενδρου (ιερά δένδρα του θεού Απόλλωνος και του Ασκληπιού αντιστοίχως), με λυμένα τα μακριά μαλλιά τους, λευκοντυμένοι και ακολουθούμενοι από τα πλήθη του λαού και τα «ιερεία» (πέντε βόδια, πάνδημη προσφορά των Επιδαυρίων πολιτών προς τον Ασκληπιό αλλά και τον Απόλλωνα) μετά από πομπή δύο περίπου ωρών κατέληγαν στο Ιερό του Θεού. Εκεί, ακολουθούσαν σπονδές, ευχές για υγεία και ευημερία, προσφορές πλακούντων και φρούτων από τους πιό φτωχούς και η μεγάλη θυσία των πέντε βοδιών (και συχνά αρκετών πετεινών) χρηματοδοτημένη από τους πλουσιώτερους θρησκευτές. Από το κρέας των ιερείων γινόταν λαμπρό δείπνο με ιδιαίτερα τιμώμενους τους ξένους θρησκευτές και τους αντιπρόσωπους των συμμαχικών πόλεων. Οι αγώνες ξεκινούσαν την επόμενη ημέρα στο στάδιο του Ιερού.




Θυσία κριού και ποππάνων στον Ασκληπιό και την Υγεία (μαρμάρινο ανάγλυφο από το αθηναϊκό Ασκληπιείο)

Ασκληπιεία Μικρά, Απολλωνεία

• Πρόκειται για θερινές ετήσιες εορτές της Επιδαύρου, στο τέλος του επιδαύριου έτους, προς τιμή των δύο μεγάλων τοπικών Θεών (του Ασκληπιού και του Απόλλωνος Μαλεάτου). Ξεκίνησαν στα τέλη του 5ου αιώνα π.α.χ.χ. και ουσιαστικά έρχονταν να καλύψουν το κενό που άφηνε η ανά τετραετία τέλεση των Μεγάλων Ασκληπιείων. «Ασκληπιεία» έχουμε και σε διάφορες άλλες ελληνικές πόλεις (Κώς, Πάρος, Κέα, Θάσος, Αίγινα, Πειραιάς, Αθήναι, Πέργαμος κ.ά.) υπό τη μορφή απλών θυσιών στο Θεό και τη συλλατρευόμενη Θεά Υγεία. Στην Αθήνα, που η λατρεία του Ασκληπιού είχε εισαχθεί το 420 π.α.χ.χ. επί άρχοντος Αστυφίλου, από έναν θρησκευτή που λεγόταν Τηλέμαχος, προσφέρονταν την άνοιξη λίγο πριν τα Μεγάλα Διονύσια, σε ιερό Άντρο στους πρόποδες της Ακροπόλεως κοινές θυσίες στους Ασκληπιό, Άμυνο, Υγεία, Ιασώ, Πανάκεια, Ακεσώ και Ύπνο από ιδιαίτερο θρησκευτικό όμιλο, τους «Οργεώνες». Στο Ασκληπιείο του Πειραιώς προσφέρονταν «προθυσίες» γλυκισμάτων στους Απόλλωνα Μαλεάτη, Ερμή, Ιασώ, Πανάκεια και στους Δαίμονες «Κυνηγέτες» (προστάτες των Ιερών Σκύλων του Ασκληπιού).

Βιβλιογραφία

Εορτές και Ιεροπραξίες των Αρχαίων Ελλήνων ~ Βλάσης Γ. Ρασσιάς